Ramiro Pinilla, De boekhandelaar en de detective

Oorspronkelijke titel: Sólo un muerto más, Barcelona, 2009

Vertaald door Heijo Alting, Amsterdam 2011

Sinds mijn middelbare schooltijd heb ik geen detectives gelezen. Mijn vader had een hele serie in de kast, zowel in het Engels als het Nederlands. Vooral de Amerikaanse vond ik toen wel aardig. Alleen Philip Marlowe, van Raimond Chandler, is me bijgebleven. Gleufhoed, regenjas, sigaret. Chandler en zijn collega’s uit die tijd zijn de helden van boekhandelaar Sancho Bordaberri. Aan het begin van het verhaal loopt hij op het strand van Arrigunaga  met het teruggestuurde manuscript van zijn zestiende detective in de stijl van zijn voorbeelden.

Playa de Arrigunaga

Waarom dan toch een detective lezen? De titel sprak me aan en de schrijver is een Bask. Tegen een decor 10 jaar na de burgeroorlog, de wonden zijn nog vers, de Basken zijn nog niet gewend aan de gewelddadige onderdrukking door de falangisten van Franco. Allemaal redenen. Maar belangrijkste is wel: het speelt in de gemeente Getxo, in het kerkdorp Algorta op de stranden daar: playa de Arrigunaga en playa de Ereaga.

 Aan dat laatste strand heb ik ruim een jaar gewoond. Je kon er in bad zitten met uitzicht op zee, of beter gezegd de monding van de rivier Nervión, de Ría de Bilbao genoemd.    Dat geeft het boek een extra dimensie, ik zie het dorp, het strand, de boerderijen of caseríos, zo voor me. Ik herken de kleding die beschreven wordt, de baretten die groter dan alpinopetten schuin op het hoofd gedragen worden. De stoere stugge typisch Baskische mannenkoppen en de kleine kromgebogen oude vrouwtjes met hun omslagdoek. Dat maakt het verhaal bijzonder.

Playa de Ereaga

Bijzonder voor mij. Het verhaal als zodanig is dun: de boekhandelaar besluit detective te worden en een tien jaar oude, nooit opgeloste, moord op het strand te onderzoeken. De vorm is aardig, want de hoofdpersoon vertelt het verhaal zoals het zich ontspint, met referenties aan de grote Amerikaanse detectives. Niet mijn genre dus.

De arrogantie van de allochtone overwinnaars en de gebogen maar niet geknakte houding van de Basken zijn goed getroffen en eigenlijk is dat mooier beschreven dan het verhaal zelf.

Ik geef een dubbel cijfer: een 6 voor het verhaal, een 9 voor de context.