het debuut van Jesús Carrasco: een dikke 8

Jesús Carrasco: “De vlucht”

Origineel: “Intemperie”, 2013, vertaling Arie van der Wal, 2013, Amsterdam

Filmisch geschreven debuut van de Spaanse auteur Jesús Carrasco (1972). In een onbestemde tijd en omgeving, maar onmiskenbaar Spaans, ontvlucht een jongen zijn dorp en verstopt zich in een olijfgaard. Zo ontkomt hij aan zijn achtervolgers. De jongen ontmoet een oude geitenhoeder en trekt samen met hem over de schroeiende dorre vlakte. Weerbarstig groeien ze naar elkaar toe en proberen te overleven in die barre omstandigheden. Uiteindelijk wordt de geitenhoeder ontdekt door de dorpsrechter, zijn antagonist, die met twee hulpjes op zoek is naar de jongen. Ze proberen de jongen uit te roken maar vinden hem deze keer niet. Ze laten de herder halfdood achter, doden meer dan de helft van de kleine kudde en nemen de ezel en de hond mee. Later in het verhaal komt het tot een gewelddadige ontmoeting van de hoofdpersonen.
De verzengende hitte en droogte van de vlakte, de verlaten dorpen, de uitgestrektheid van het landschap en het lijden van mens en dier vormen het schrijnende decor van deze korte en prachtige vertelling.
Het verhaal zou met gemak een “Iberische western” genoemd kunnen worden, zoals in Spaanse media, maar daar doe je beide genres tekort mee. Ik moest in het begin onherroepelijk denken aan “Alleen op de wereld” van Hector Malot, maar anders dan dat daar ook sprake is van een herder en een jongen gaat de vergelijking verder mank.
De hoofdpersonen hebben geen namen, alleen een generieke aanduiding, zoals de jongen, de geitenhoeder, de dorpsrechter, de vader, de schoolmeester en de pastoor. Toch zijn de protagonisten van vlees en bloed en komen helemaal tot leven, dringen onder je huid, ondanks de afstandelijke schrijfstijl.
Het verhaal is hard, de ontwikkelingen en gebeurtenissen soms wreed, de gesuggereerde bron van alle ellende hartverscheurend. Toch is de geschiedenis geloofwaardig en kun je je voorstellen dat het zo zou kunnen zijn gegaan, ooit, ergens, daar in de barre hoogvlaktes van Andalusië, ver van alles.

De vertaler heeft er voor gekozen de titel niet letterlijk te vertalen, er is ook niet zomaar één woord dat “intemperie” volledig omschrijft. Het betekent zoiets als blootgesteld aan de elementen en dat is natuurlijk ook wat de jongen en de geitenhoeder doorstaan, de elementen. “Doorstaan” zou ook een mogelijke titel zijn, maar het heeft, net als “De Vlucht”, een andere lading. Ik denk dat ik zou hebben gekozen voor “Blootgesteld” ….

Een 8