De Braziliaanse waakhond voor concurrentievervalsing (CADE) heeft de Braziliaanse organisatie voor muziekrechten (ECAD) een boete van ongeveer 19 miljoen Euro opgelegd wegens kartelvorming en eenzijdige prijsstelling. Vertaald naar Nederlandse omstandigheden: de Autoriteit Consument & Markt legt Buma Stemra een boete op.

Op het eerste gezicht een raar fenomeen, muziekrechten organisaties zijn opgericht om voor auteurs en muzikanten die rechten te innen, een monopolie per definitie. Daar wringt de schoen niet, het probleem is het lidmaatschap. Door die de facto monopolie positie moet natuurlijk wel iedereen die dat wil er lid van kunnen worden en in het Braziliaanse geval lijkt de organisatie barrières te hebben opgeworpen. Negen verenigingen van auteurs en uitvoerenden zijn lid, maar sinds een jaar of dertig zijn er geen nieuwe leden toegelaten. Monopolie dus en beboetbaar. Verder werkt de organisatie met vaste tarieven die eenzijdig worden vastgesteld. Bijvoorbeeld een percentage van de omzet van een omroeporganisatie. Dat laatste is bij de kartelwaakhond aangevochten door de Braziliaanse vereniging van betaaltelevisiekanalen en heeft tot de boete geleid. Die kabeltelevisiekanalenclub is natuurlijk ook weer een kartel. Dus een zaak van het ene kartel tegen het andere.

Het gaat over veel geld: de rechtenorganisatie haalde in 2012 ongeveer 312 miljoen Euro aan rechten op. Gek genoeg werd er maar 235 miljoen van uitgekeerd. Veel geld, veel gevestigde belangen en wie weet wat er op de achtergrond allemaal nog meer meespeelt?

Een grote groep auteurs en uitvoerenden heeft een manifest ondertekend tegen de gang van zaken. Een aantal bekende artiesten ontbreekt echter, zoals Chico Buarque en Gilberto Gil. De laatste was onder Lula een tijd minister van cultuur. Hij is een belangrijke factor in de Braziliaanse muziekwereld en denkt dat er wel reden is voor verandering, maar hoe die verandering er uit moet zien is nog niet duidelijk.

Wat wel duidelijk is dat dit gaat zorgen voor jarenlange processen waar alleen juristen, advocaten en managers van de verschillende verenigingen en organisaties baat bij hebben. De artiesten zelf schieten er weinig mee op.

De Nederlandse organisatie is overigens ook een monopolie dat regelmatig in opspraak is geweest, maar nu te kampen heeft met ernstig teruglopende inkomsten. Die inkomsten zijn blijkbaar verbonden aan de verkoop van cd’s en dvd’s en wellicht zijn er geen generieke tarieven die opgelegd worden aan omroeporganisaties. Tip?

Natuurlijk is dit in Nederland al tot in de haarvaten geregeld.