Feiten zijn twijfelachtige zaken. Tegen argumenten is geen feit bestand. Dat zijn de woorden van Abílio Quaresma waarmee Harry Lemmens het nawoord begint van De ontraadselaar, een bundeling van vier detectiveverhalen door Fernando Pessoa waarin Abílio Quaresma degene is die de misdaden vanuit zijn leunstoel in het oude Lissabon oplost. Net als Pessoa leid Quaresma een hoofdzakelijk sedentair leven met altijd een gevuld glas binnen handbereik.

In het eerste verhaal geeft Quaresma een omstandige verhandeling aan de politie over de manier van redeneren waarmee hij een ingewikkeld geval oplost. Te omstandig zou ik zeggen, maar een staaltje argumenteren en deduceren waar Sherlock Holmes en Hercule Poirot een puntje aan kunnen zuigen. In het derde verhaal is Pessoa zelf de vertelinstantie, want aanwezig op de plaats van handeling.

Vermakelijk om te lezen en een bijzonder aspect van deze poëet die voornamelijk uit bijzondere aspecten bestaat getuige ook de veelheid aan heteroniemen die hij bij het schrijven aannam.

De ontraadselaar door Fernando Pessoa, oorspronkelijke titel Seleção de escritos policiários, vertaald en van een nawoord voorzien door Harry Lemmens. Uitgegeven door Koppernik, Amsterdam, november 2020