Het suddert en kruipt en wringt al jaren, tientallen jaren. Maar nu heeft het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven een breed draagvlak en is de regering van de regio zover gekomen dat het een referendum gaat organiseren in 2014. Dat is tegen het zere been van de conservatieven en dus van de regering in Madrid die in handen is van diezelfde conservatieven. De erfgenamen van Franco hebben een plaats gevonden in die Partido Popular. De PP is van oorsprong centralistisch ingesteld en zelfs het opdelen van het koninkrijk in autonome regio’s is al een vergaande concessie ten opzichte van het centralistische idee, het idee van de Spaanse eenheidstaat.
De Baskische ETA heeft gewapenderhand geprobeerd te komen tot onafhankelijkheid voor de Baskische regio, eerst tegen Franco, daarna tegen de democratische regeringen in Madrid. Die strijd lijkt tot een einde te zijn gekomen en de Baskische nationalisten schijnen zich te hebben geschikt in een autonome, niet onafhankelijke, rol.
In Catalunya is de aanhang voor onafhankelijkheid juist gestaag gegroeid en in een peiling die vandaag naar buiten kwam is ruim vijftig procent van de Catalaanse bevolking voor onafhankelijkheid. Een nieuw EU land willen ze worden.
Dat onafhankelijkheidsstreven wordt vandaag, elf september, uitgebreid onder de aandacht gebracht op de nationale Catalaanse feestdag, la Diada. Oorspronkelijk was 11 september een dag om de slachtoffers en de nederlaag te herdenken van de slag bij het kasteel van Cardona, in 1714. Toen verloor Catalunya haar onafhankelijkheid aan Filips V. In de loop der jaren is het uitgegroeid tot een onafhankelijkheidsfeest.
Behalve allerlei toespraken en officiële handelingen is er vandaag ook een menselijke keten van de Franse grens bij Le Porthus tot de Valenciaanse grens bij Alcanar. Ook in en bij talloze andere plaatsen staan mensen hand in hand langs de Catalaanse wegen. Deze “Via Catalana, cap a la independència” (Catalaanse weg naar de onafhankelijkheid) wordt groots aangepakt en vindt veel weerklank.
Maar de PP is tegen, tegen alle uitingen van nationalisme op deze Diada Catalana en de opdracht aan alle roodgelen (kleuren van de Catalaanse vlag, La Senyera”) is om zich vandaag niet te laten provoceren.
Het is een onderdeel van het spel tussen Barcelona en Madrid, dat in 2014 met een referendum wellicht, weer, op de spits gedreven zal worden.