Iedereen heeft het gisteravond en vandaag over de speech van de koning, natuurlijk bijzonder zowel om dát hij het deed als om wát hij zei. In die zin historisch. In al dat mediageweld sneeuwt de toespraak van zijn generatiegenoot kort daarvoor in de Nieuwe Kerk onder. Een wat mij betreft zeer indrukwekkende toespraak, doorwrocht, emotioneel, betrokken, politiek en persoonlijk. Terwijl de overgrootmoeder van de koning in Londen niet over de jodenvervolging wilde spreken was de vader van Arnon Grunberg ondergedoken en zat zijn moeder in Auschwitz-Birkenau. Terwijl de rol van zijn overgrootmoeder de koning niet loslaat heeft Grunberg de oorlog thuis geleefd, leeft hij als het ware die oorlog nog. Niet om iets groter of kleiner te maken, dat kan niet, maar om de toespraak van Arnon Grunberg onder deze berg mediageweld uit te halen, hier nog een keer.
Was het trouwens niet gebruikelijk dat de koning in de Nieuwe Kerk aanwezig is? Er was gisteravond ruimte genoeg.

De GGD’s in Nederland wachten op instructies van het ministerie hoe straks het contactonderzoek opgezet en uitgevoerd moet worden. Ik heb ooit een collega gehad die bij dit soort dingen steevast riep Nu scheurt mijn sarong!, bij deze dus. We weten al ruim zeven weken dat we op een dag weer naar buiten mogen. We weten ook al meer dan zeven weken dat het dan cruciaal is om contact onderzoek te doen en veel te testen. Maar de GGD wacht op instructies. Bureaucratie? In Nieuw-Zeeland hadden ze dat snel opgelost: neem snel studenten verpleegkunde en geneeskunde aan en stort je op het contact onderzoek! (zie ook aflevering 30)

In Italië en Spanje gaan de scholen pas weer open na de zomervakantie. In Spanje mogen de klassen dan niet groter zijn dan 15 kinderen. Halve klassen thuis dus, onderwijs op afstand blijft onderdeel van het dagelijks curriculum. Belangrijker nog is de dag van morgen, dan vraagt de regering Sanchez om een vierde verlenging van de noodtoestand (estado de alarma). Deze keer is de steun van de Basken, Catalanen en de oppositiepartij Partido Popular niet meer vanzelfsprekend. De regio’s zijn boos op het centralistische gedrag van de regering Sanchez. Bijvoorbeeld door het toewijzen van de verantwoordelijkheid van de de-escalatie aan de provincies in plaats van aan de regio’s. Baskenland en Catalunya denken er nu over hun eigen de-escalatie te organiseren, los van de regering (denk nog even aan mijn buren van gisteren). Heel benieuwd wat daar morgen gaat gebeuren.

Wat een boek, wat een klap, wat een intensiteit! Ik heb het over Beneden van Leonora Carrington. In slechts 67 pagina’s beschrijft ze haar gang naar, verblijf in en vertrek uit een psychiatrische inrichting in Santander in 1940-‘41. Nadat haar partner Max Ernst in 1940 is opgepakt door de Duitsers stort Leonora in. De relatie met de 24 jaar oudere Ernst was tumultueus en intensief. De twee surrealistische kunstenaars draaiden om elkaar heen, stimuleerden elkaar, maar Ernst domineerde ook. Later zou Eleonora trouwen met een Mexicaan en de rest van haar leven in zijn land doorbrengen. Maar jongens, wat had ze het zwaar in die inrichting, wat werd ze liefdeloos en hard behandeld en hoe goed beschrijft ze, jaren later op welke manier ze dat zelf beleefd heeft, lange periodes van wanen, van verdoofd zijn en van angst. Ik had eerlijk gezegd nooit van de Engelse Leonora Carrington gehoord, maar ze staat nu duidelijk op de kaart!
Ik heb het lange voorwoord van Marina Warner gelezen ná het lezen van Beneden, ik kan iedereen aanraden omdat zo te doen.
Bestel hier Beneden, oorspronkelijke titel En bas, vertaald door Lisette Graswinkel (Engels) en Nelleke van Maaren (Frans), uitgegeven door Uitgeverij Orlando, Amsterdam 2018

De interpretatie van Kurt Weill’s liederen door Teresa Stratas is mooier dan die door Lotte Lenya. Lotte stond ongetwijfeld dichter bij de interpretatie zoals die bedoeld was door haar toenmalige echtgenoot, dus het is wellicht vloeken in de kerk, maar Teresa zingt het mooier. Toen ik in Amsterdam “in between marriages” was heb ik een serie cd’s “blind” gekocht. Stratas sings Weil uit 1986 was één van de betere aankopen.
Kijk en luister hier naar Youkali door Teresa Stratas op de CD September Songs, muziek van Kurt Weill, gebaseerd op een tekst van Jacques Deval en bewerkt door Roger Fernay
Kijk en luister hier naar Alabama Song  uit Mahagonny door Teresa Stratas, niet een al te beste opname overigens.