Dat de Braziliaanse Clarice Lispector prachtige, niet altijd even toegankelijke, romans, novelles en korte verhalen heeft gemaakt wist ik wel. Dat ze ook verhalen voor kinderen heeft geschreven wist ik niet. Het zijn er vier en allemaal even bijzonder. Daarnaast heeft ze nog eens twaalf Braziliaanse legendes herverteld.

Nu is er dan een vertaling van de kinderverhalen door niemand minder dan Benjamin Moser en zijn levensgezel Arthur Japin: Het raadsel van het denkend konijn en andere verhalen.

De illustraties zijn van Gerda Dendooven. Toen ik het boek voor het eerst in handen had vond ik die illustraties lelijk, onkinderlijk. Na lezing vind ik ze wel toepasselijk eigenlijk, bijna net zo net niet als de dingen in de verhalen net niet zijn, of net wel natuurlijk.

Het eerste verhaal gaat over het grote witte konijn Joâo (zou de Nederlandse lezer weten hoe je dit uit moet spreken, of dat Joãzinho het verkleinwoord is?). De vertalers hebben ervoor gekozen de Portugese namen aan te houden en er niet een verhaal van te maken over het konijn Jan, liefkozend Jantje. De verteller vertelt aan haar zoon Paulo (Paulinho) over het konijn dat uit zijn hok kan ontsnappen zonder dat iemand begrijpt hoe. Ze vertelt hoe konijnen denken door met hun neus te snuffelen en dat João er bijna een rode neus van had gekregen van al dat denken. Leuk verhaal, dwars, anders.

Het derde verhaal, Zo goed als waar wordt in de eerste persoon verteld door Ulysses, de hond van Clarice. Hij vertelt over het erf van mevrouw Eniria, die getrouwd is met meneer Enofre, waar de haan Evidio en de kip Edissea en de andere kippen goed eieren legden en gelukkig leefden. Maar de vijgeboom, die nog nooit vrucht had gedragen was jaloers en vroeg de boze heks Exelia ervoor te zorgen dat de hennen de eieren onder de boom legden. Uiteindelijk vragen de kippen de goede hekst Exalá om hulp en komt alles goed. Leuk verhaal. Mooi en ook weer verrassend verhaal!
De vertalers hebben ervoor gekozen om uit te leggen dat de meeste namen in het verhaal beginnen met een e omdat een ei ook met een e begint en verder de namen onvertaald te laten. Een ei is in het Portugees ovo en dan hebben de namen ineens betekenis: Onira, betoverd slapend bos; Onofre, een spin maar ook een heilige heremiet; Ovidius en Odissea spreken voor zich; Oxilia, Ofelia uit Hamlet, denk het niet, maar deze ontgaat me; Oxalá, als god het wil, maar ook een van de belangrijkste goddelijkheden uit de Candomblé. (Afro-Braziliaanse godsdienst)

Er zitten dus meer lagen in de kinderverhalen van Clarice Lispector dan op het eerste gezicht lijkt.

Mooi boek, van harte aanbevolen

Het raadsel van het denkende konijn en andere verhalen door Clarice Lispector. Het is in Brazilië uitgegeven als vier afzonderlijke prentenboeken tussen 1966 en 1978. Vertaald door Benjamin Moser en Arthur Japin, uitgegeven door Querido Amsterdam, november 2020