In het voorwoord vergelijkt Gustaaf Peek Winarta onder andere met De avonden en Het bittere kruid. Ik begrijp waarom maar vind dat dat die klassiekers tekortdoet.
Winarta is niet alleen een aanklacht tegen de koloniale bezetter, het is vooral het betoog van iemand die nergens in geïnteresseerd is en keuzes maakt in het leven die daarop gebaseerd zijn.

Het verhaal is simpel, zoon van welgestelde ouders hoort in sanatorium dat zijn ouders vermoord zijn en hun huis is platgebrand. Als blijkt dat het berust op een misverstand schaart hij zich aan de zijde van de opstandelingen en begaat vele oorlogsmisdaden. Uiteindelijk eindigt hij in de gevangenis van de bezetter, een held voor het volk.

Maar het gaat niet om dat verhaal, het gaat om hoe hij denkt en voelt en zijn beslissingen daarop gebaseerd weloverwogen neemt. De meest logische keuze, zelfmoord, kiest hij niet. Hij kiest niets te doen en de gebeurtenissen te laten begaan. Droog geschreven, verwacht geen landschapsbeschrijvingen of lange dialogen. 

Geweldige novelle! Lees het voorwoord van Gustaaf bij voorkeur na het lezen van het verhaal.

Winarta door Basuki Gunawan, oorspronkelijk 1954 in Tijdschrift de nieuwe stem, nu door uitgeverij Alfabet, Amsterdam, februari 2022