Ik ben er eens lekker voor gaan zitten, de eerste aflevering van “Paul Rosenmöller en de strijd van Latijns-Amerika”.

Paul Rosenmöller met een van de bendeleiders in de gevangenis

Hiermee komt de IKON tegemoet aan de klacht dat er te weinig aandacht is voor de regio. Die aandacht zal in de aanloop naar de WK en Olympische Spelen in Brazilië ongetwijfeld toenemen, maar hier een eerste aanzet zonder aandacht voor die evenementen. Om een land en zijn historie te behandelen in dertig minuten moet je keuzes maken, dat is duidelijk. Het programma is opgebouwd binnen het sjabloon dat Paul en IKON eerder hebben gebruikt voor andere continenten. Niets mis mee. Natuurlijk moest er aandacht gegeven worden aan de vier journalisten van de IKON die in 1982 in een hinderlaag zijn gelokt en vermoord. Dat kan niet anders.Een paar jaar eerder moest ik van mijn toenmalige werkgever het land verlaten vanwege de burgeroorlog. Na een minuut of acht verschuift het paneel naar het geweld van de bendes dat in de plaats is gekomen van het geweld van de burgeroorlog. Paul bezoekt de gevangenis van Ciudad Barrios waar 2700 mensen ingepropt zijn en waar er alleen bewaking is van de buitenkant. Binnen regeren de bendes. Het doet denken aan de Venezolaanse gevangenis Vista Hermosa, zoals beschreven in het stuk van Jorge Benezra en Sebastián Liste op de site van Time (http://ti.me/19jKQMe). Het is surrealistisch, zoals je wel eens in films hebt gezien, maar het is er gewoon, het is mensonterend, terwijl wat de bendes aangericht hebben vele malen erger is. In het navolgende stukje over een processie in Ilobasco met de gids van het eerste stukje. Het gesprek gaat al weer snel over de bendes, ook in het volgende stukje weer, met de onderhandelaar die betrokken was bij het bestand tussen de twee grootste bendes. Dat bestand heeft het aantal moorden in El Dalvador meer dan gehalveerd, maar het land blijft zeer gewelddadig. Het laatste stuk gaat over een vrouw die een tijd bij een bende was aangesloten, mishandeld en verkracht is en toen ze zwanger was is gevlucht naar een ander deel van El Salvador. Hier wringt de overigens redelijke vertaling een beetje. Volgens mij zegt de vrouw dat ze weg is gegaan uit Ilobasco, naar Santa Ana, zo’n 120 km verderop. Het is vertaald als “ … besloten we dat ik naar Ilobasco zou komen. We trokken richting Santa Ana …” Dit is hetzelfde Ilobasco van de gids.

Het programma schetst een bijzonder somber beeld voor de situatie in El Salvador, een beeld van geweld. Eerst de burgeroorlog, daarna de bendes. Eindeloos, uitzichtloos. Er is natuurlijk veel meer te zeggen over het land, de democratie, de economische groei, de prachtige kust en landschappen, de koffiecultuur, noem het maar op. Maar het negatieve beeld blijft hangen, zeker als je denkt aan de vele emigranten (http://bit.ly/126UTBe) , de vrouw die geen abortus kon krijgen, het voortdurende geweld van de bendes (minder, maar toch), de armoede, de almaar voortdurende armoede …

Eenzijdige maar goede reportage, in aanmerking nemend dat het allemaal in dertig minuten moet.

Een 7