Vandaag was de winkel dicht, maar we hebben wel voorbereidingen getroffen om weer open te gaan. Eén dappere dame en een inval collega hebben daar een middag lang hun handen vol aangehad. Morgen ontvangen we waarschijnlijk een plexiglazen preventie-scherm, daarna gaan we weer open. Let op onze site en Facebook!

Vijf weken! Alsof je een emmer leeggooit. Ik heb me in die vijf weken nog geen minuut verveeld, maar vind het ook wel weer mooi geweest eigenlijk. Het woord van de dag is perspectief. De eerste versoepelingen zijn vanavond afgekondigd. Basisschool 11 mei, middelbare misschien 1 juni, sporten voor kinderen 28 mei. Meer niet. De klassen worden gehalveerd, je gaat om en om naar school. Het Braziliaanse model (zie aflevering 32) komt niet aan de orde.

In Portugal is er in deze Corona-tijd naast het onderwijs op afstand tussen school en kind, sinds deze week ook een nationaal programma op televisie voor de lagere school en de onderbouw van de middelbare: Estudo em casa, ik leer thuis. Tussen 09:00 en 17:50 zijn er uitzendingen, die je ook kan terugkijken op de site. Heel veel scholen zijn in Portugal “op dezelfde pagina”, daar heb je geen zuilen en dat soort zaken. Dat maakt het ook mogelijk om het onderwijs op afstand landelijk te presenteren, denk ik. Zou in het Nederlandse onderwijs mozaïek een uitdaging zijn.

Wat meneer Rutte ook zegt, ik neem vooralsnog als perspectief dat ik op de helft ben en ergens eind mei weer naar m’n winkeltje mag. Maar dat is wishful thinking. Dat hangt niet zozeer van meneer Rutte en z’n outbreak team af, maar meer van mijn eigen outbreak management team. Een van de leden daarvan, de internist, gaf gister aan dat ik er goed aan doe voorlopig op deze voet door te gaan. Dat is weer een ander perspectief.

Ik had vorig jaar juni het genoegen Lieke Noorman te spreken in de winkel (met publiek) over onze gedeelde liefde: Portugal, naar aanleiding van de publicatie van haar nieuwe boek. In een achttal verhalen belicht ze verschillende aspecten van zowel het dagelijks leven in Portugal als de recente geschiedenis. In vrijwel ieder verhaal vinden we referenties naar de dictatuur. Ik heb een deel van mijn jeugd doorgebracht in Portugal in een tijd die de aanloop was naar het einde van diezelfde dictatuur. Veel raakvlakken dus voor een gesprek. Het boek is tegelijkertijd een uitnodiging en een reisgids voor een bezoek aan Portugal. Het zou je voeren van de verlaten streken van Tras-os-Montes en de Alentejo, naar Coimbra en Fátima, naar Ilhavo, Vila Chã en Santa Comba Dão, de geboorteplaats van António de Oliveira Salazar. Natuurlijk ook naar Lissabon en Amália Rodrigues. Lieke heeft haar twee keer ontmoet, een keer in Nederland en een keer na een groot concert in Lissabon. Ik moet het doen met een optreden in de stadsschouwburg van Eindhoven in de jaren zeventig, samen met ex#1, die daar niet echt van genieten kon.

Ik zat destijds ten tijde van de dictatuur op het Colégio Camilo Castelo Branco in Vila Nova de Familicão. De school bestaat nog, maar allang niet meer in dat koloniaal aandoende gebouw. Camilo Castelo Branco was één van Portugals vooraanstaande schrijvers in de negentiende eeuw. Wij werden ieder jaar meegetroond naar het huis van Castelo Branco, in São Miguel de Seide, iets buiten Famalicão. Klein, oubollig, stoffig, zo herinner ik me dat, Niet bepaald een uitnodiging om schrijver te worden. Estudo em casa bestond niet alleen nog niet, niemand zou zich dat ook hebben kunnen voorstellen.

Ik ontdekte Dulce Pontes in de zomer van 1996 in Amsterdam, toen ik “in between marriages” zat. De CD Caminhos met een prachtige interpretatie van Canção do mar, bekend geworden door wie anders dan de grote Amália in 1955. Op dezelfde CD Senhora do Almortão dat me altijd doet denken aan de folklore groepen in de Minho uit de tijd dat we daar woonden. Op de CD O primeiro canto staat het prachtige Velha Chica, samen met Waldemar Bastos. In het verscheurde Angola van na de onafhankelijkheid van Portugal vragen kinderen aan oma Chica waar hun armoede vandaan komt. Het antwoord: praat niet over politiek. Hoe herkenbaar is dat overblijfsel uit dictatoriale en koloniale tijden.
Als de Corona perikelen het toestaan gaan dochterlief en ik in december naar een concert van Dulce. De kaartjes hebben we al, maar of het kan en mag? Wie zal het zeggen. De grens ligt sinds vandaag op 1 september.

Bestel hier Portugal! Portugal! Portugal! Van Lieke Noorman, uitgegeven door uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, 2019

Kijk hier naar de minister van onderwijs Tiago Brandão Rodrigues in een promo voor Estudo em casa (Portugees)

Luister en kijk hier naar Canção do mar, door Dulce Pontes, pas na een hele lange intro van ruim twee minuten komt ze toe aan de eigenlijke tekst
Zo zong Amália Canção do mar ruim veertig laar daarvoor
Luister  hier naar Senhora do Almortão door Dulce Pontes
Kijk en luister hier naar Velha Chica door Dulce Pontes en Waldemar Bastos